หลวงน้าสายหยุด ศิษย์หลวงปู่ดู่ ท่านเล่าว่ามีพระมาสอนท่านในสมาธิว่า “พุทธัง ธัมมัง สังฆัง เป็นโคนต้น แล้วออกดอกออกผลเป็น พุทโธ”
เรื่องนิมิตจะจริงหรือไม่จริงอย่างไร ละไว้ก่อน มาพิจารณาถึงอรรถะ ก็เห็นจริงตามท่านว่า เพราะอาศัยพุทธัง ธัมมัง สังฆัง สรณัง คัจฉามิ เป็นเบื้องต้น จึงจะเป็นเหตุปัจจัยให้ได้หลักปฏิบัติตามแนวมัชฌิมาปฏิปทา (ศีล สมาธิ และปัญญา) ซึ่งเมื่อเจริญดีแล้ว จิตย่อมเอนเอียงไปสู่ผลคือจิตที่มีสภาวะแห่งความรู้ ตื่น เบิกบาน อันเป็นความหมายของคำว่า “พุทโธ”
พุทโธ จึงเป็นผล พุทธัง ธัมมัง สังฆัง เป็นเหตุ และเป็นเหตุที่สำคัญยิ่ง ถึงขนาดหลวงปู่ดู่กล่าวว่า “พุทธัง ธัมมัง สังฆัง คือรากแก้วของพระพุทธศาสนา”
“พอ” (๑๖ พฤษภาคม ๒๕๖๐)
